Oprah Winfrey vond De waterdanser een van de beste boeken die ze ooit gelezen had. ‘Ik was compleet in de ban,’ zei ze. Meer aanmoediging heb ik niet nodig om een boek direct op mijn leeslijstje te zetten ????
Waar gaat De Waterdanser over?
De Waterdanser is het verhaal van Hiram Walker, die als slaaf werd geboren. Hiram heeft een uitzonderlijk goed geheugen, alleen van zijn moeder kan hij zich niets meer herinneren. Zij werd verkocht toen Hiram nog heel jong was. Sindsdien woont hij met zijn zelfgekozen familie in de Straat op het landgoed Lockless, samen met de andere Tewerkgestelden. Daar begint hij steeds meer in te zien hoe groot de kloof is tussen de Tewerkgestelden en de Elite, waar zijn vader en halfbroer Maynard bij horen.
Dan raakt Hiram betrokken bij een ongeluk, waarbij hij en Maynard in de rivier belanden. Maynard verdrinkt, maar Hiram wordt gered door een mysterieuze kracht. Daarna wordt zijn gevoel dat er meer is dan dit leven in de Straat steeds sterker, en uiteindelijk besluit hij te vluchten. Via de tabaksplantages in Virginia en guerillacellen in de jungle reist Hiram naar het Noorden, waar de wereld er voor zwarte mensen heel anders uitziet. Hij gaat bij De Ondergrondse en raakt steeds meer betrokken bij de strijd tussen slaven en slavenhouders. Maar hij vindt het steeds lastiger dat zijn familie nog in de Straat woont, waar ze gevaar lopen. Om hen te bevrijden, moet hij de confrontatie aangaan met zijn verleden, met zijn weggestopte herinneringen.
‘Ik weet dat ik mijn kinderen nooit zal vergeten,’ zei Thena. ‘Ze namen ze alle vijf mee naar de racebaan en verkochten ze gewoon, alsof het balen tabak waren.’
Raakte ik net als Oprah in de ban van dit boek?
In de ban is niet helemaal het woord. Ik vond het wel echt een heel intrigerend boek, waarin ik steeds verder wilde lezen. Het was spannend, frustrerend – oh, dat onrecht dat zwarte mensen werd aangedaan! – en alles is opgeschreven in een mooie schrijfstijl. Maar ik vond het ook best ingewikkeld af en toe, en moeilijk te volgen. Dat kwam denk ik ook doordat ‘magische krachten’ een rol spelen in het verhaal. Krachten waar Hiram over beschikt maar die hij zelf in eerste instantie ook niet goed begrijpt. Daardoor belandt hij af en toe op plaatsen waarvan hij dan niet snapt hoe hij er komt (en ik dus ook niet), wat het voor mij af en toe echt wel wat ingewikkeld maakte. Ook zaten er behoorlijk lange zinnen in, wat ook niet altijd even prettig leest.
Een voorbeeldje daarvan (de openingszin van het boek, nota bene!):
Ik had haar daar alleen maar kunnen zien op de stenen brug, een danseres gewikkeld in spookachtig blauw, want dat was de manier waarop ze haar zouden hebben teruggenomen toen ik nog jong was, toen de aarde in Virginia steenrood was van het leven, en hoewel er meer bruggen waren over de rivier de Goose, zouden ze haar hebben vastgebonden en meegenomen over deze brug, want dit was de brug die uitkwam op de tolweg en door de groene heuvels het dal in kronkelde en daarna een bocht maakte in de enig mogelijke richting: naar het Zuiden.
Mja, lastige zin, en als ik de redacteur was geweest zou ik hier ook ergens een rode streep hebben gezet. Ik vraag me af of dit in de oorspronkelijke Engelse versie ook precies zo geschreven staat, of dat er in de vertaling wat dingetjes scheef zijn gelopen…
Maar gelukkig is niet het hele boek zo. En als je er wel tegen kunt om iets pittigere kost te lezen, dan wil ik je het boek toch echt wel aanraden. Het beschrijft een heftige wereld en tijd; de tijd waarin de slavernij zijn einde nadert en de plantages langzaam ten onder gaan aan hun eigen hebzucht. Het boek is een duidelijke aanklacht tegen de slavernij, hoewel het niet direct inzoomt op de gruwelijkheden die toen plaatsvonden. Het zoomt echt in op het gevoelsleven van Hiram, maar tussen de regels door lees je dat er verschrikkelijke dingen gebeurden, en dat er ontzettend veel onrecht was tegen de Tewerkgestelden. Families die gescheiden werden, kinderen die werden verkocht zonder hun ouders (en andersom), het komt allemaal aan bod. Maar wat uiteindelijk het sterkste naar voren komt is dat liefde uiteindelijk heel veel overwint.
Mooie fragmenten uit het boek
En ik wist ook dat ik daarboven een broer had, een jongen die een luizenleven leidde terwijl ik zwoegde, en ik vroeg me af waar hij het recht vandaan haalde om de luilak uit te hangen en door wat voor wet ik tot het Werk veroordeeld was.
~
De meesters konden geen water koken of hun broek dichtknopen zonder ons. Wij waren beter dan zij, we moesten wel. Laksheid zou letterlijk onze dood betekenen, terwijl het voor hen het enige doel van hun leven was.
~
De Elite informeerde bijvoorbeeld nooit naar de innerlijke drijfveren van hun ‘mensen’. Ze kenden hun namen en ze kenden hun ouders. Maar ze kénden ons niet echt, omdat het niet-kennen essentieel was voor hun machtspositie. Als je een kind uit de armen van zijn moeder rukte en verkocht, moest je die moeder zo oppervlakkig mogelijk kennen. Als je een man laat uitkleden, hem veroordeelt tot een afranseling, hem levend laat villen en vervolgens laat insmeren met zout water, dan kun je je niet in hem inleven zoals je dat bij iemand van je eigen klasse kunt.
Aanrader of niet?
Als je op zoek bent naar een lekker luchtig romannetje om lekker voor het slapen gaan nog even een hoofdstukje in te lezen, dan is dit misschien niet jouw boek. Maar zoek je iets meer diepgang, en vind je de slavernij een interessant onderwerp om over te lezen, dan raad ik je dit boek absoluut aan. Het is spannend, intrigerend, spiritueel, frustrerend en liefdevol tegelijk. Heel mooi!
Mijn cijfer: 8
Ta-Nehisi Coates – De waterdanser
Meulenhoff Boekerij bv | 2020 | 978 90 290 9362 0
Genre: Roman, slavernij, spiritualiteit
Wil je dit boek ook lezen? De waterdanser is te koop bij Bol.com*
