Recensie – Selma

2 okt 2020 | Boekentips

De ondertitel van het boek Selma van Carolijn Visser trok meteen mijn aandacht: Aan Hitler ontsnapt, gevangene van Mao. Hoeveel tegenslag kun je hebben in je leven? Het boek won in 2017 de Libris Geschiedenis Prijs, dus dit moest natuurlijk gelezen worden…

Waar gaat Selma over?

In de Tweede Wereldoorlog weet de Joodse Selma Vos ternauwernood aan de dood te ontsnappen. Bij een razzia worden zij en haar ouders opgepakt en op de trein naar Westerbork gezet. Er blijft per ongeluk een deur openstaan en Selma en haar vader springen uit de rijdende trein. Haar moeder durft dat niet en blijft zitten; een week later wordt ze in Sobibor vergast.

Na de oorlog hertrouwt haar vader vrij snel met Corrie. Selma moet weinig van haar hebben en gaat studeren in Cambridge, expres ver van huis. In Cambridge ontmoet ze de Chinese Chang Tsao, de man van haar leven. Hij is communist en de communistische idealen staan ook Selma wel aan.

Ze trouwen in Nederland en gaan daarna in Cambridge wonen. Als Chang een baan krijgt in Hong Kong, verhuizen ze daarheen met hun zoontje Dop. Een paar maanden na de geboorte van hun dochtertje Greta besluiten ze naar China te vertrekken. Ze zien een gouden toekomst in het door de communisten bevrijde land.

Chang bekleedt verschillende belangrijke functies en dat geeft de familie Tsao veel privileges. Maar door diezelfde functies raken ze uiteindelijk ook ernstig in de problemen. Want het China van Mao blijkt lang niet zo ideaal te zijn als ze waarschijnlijk ooit dachten. Ze maken diverse beruchte campagnes van Mao mee: Laat Honderd Bloemen Bloeien, de Grote Sprong Voorwaarts en de Culturele Revolutie. Miljoenen mensen sterven tijdens deze campagnes, waarvan velen door hongersnood.

Selma is in deze periode de enige Nederlander die in China woont. Ze kan het land ook niet uit: ze heeft de Chinese nationaliteit aangenomen. De privileges van de familie Tsao worden steeds minder en het feit dat Selma een buitenlandse is maakt dat zij gezien wordt als verdacht, en zelfs als een spion. Selma en Chang raken hun baan kwijt en uiteindelijk belanden ze beiden in de gevangenis. Hun kinderen Greta en Dop staan er vanaf dat moment alleen voor. Ze worden gedwongen naar het platteland te verhuizen om โ€˜heropgevoedโ€™ te worden door boeren.

Wat je moet weten over dit boek

Het boek geeft een indrukwekkend inkijkje in de Chinese maatschappij ten tijde van Mao. Het beeld dat Carolijn Visser schildert is grijs, grauw, schraal en deprimerend. Er is nauwelijks eten verkrijgbaar, het is verboden kritiek te hebben en buren verraden elkaar, zodat je je mond niet meer kunt opendoen.

De hoogste partijfunctionarissen kukelen van hun voetstuk en belanden in de gevangenis. Familie in het buitenland hebben is al een reden om in elkaar geslagen te worden, mensen worden vermoord om hun contra-revolutionaire denkbeelden en iedereen leeft in angst.

Het boek geeft ook inzage in de communistische en maoรฏstische beweging in Nederland. De Kommunistiese Eenheidsbeweging Nederland (KEN), die later de SP werd en geleid werd door Daan Monjรฉ, blijkt te zijn gesponsord door China. De invloed van Mao op de SP was groot: SP-bijeenkomsten begonnen altijd met (zelf)kritiek, naar het model van Mao. De maoรฏsten wilden er niets van weten dat er onder het bewind van Mao zoveel doden waren gevallen en velen tot zelfmoord waren gedreven. Het was echter wel bekend. Jan Marijnissen, die Daan Monjรฉ na diens dood opvolgde, heeft nooit willen ingaan op vragen over het maoรฏstische verleden van de SP.

Carolijn Visser, de schrijfster van het boek, ontmoette Selmaโ€™s kinderen in de pauze van een lezing die zij gaf. Zij vertelden haar over hun Nederlandse moeder Selma, die in 1950 met hun vader meeging naar China. In 2012 gaven ze haar de brieven die Selma gedurende de jaren in China naar hun grootvader in Nederland stuurde. Die brieven vormden de basis van dit boek, aangevuld met de verhalen van Dop (zijn Chinese naam is Tseng Y) en Greta.

Wat vond ik ervan?

Het boek had me helaas niet meteen in zijn greep. Het is heel afstandelijk en beschouwend beschreven, waardoor de emoties niet bepaald van de paginaโ€™s springen. Dat kwam onder andere door de wat passieve en gissende schrijfstijl. Wat voorbeelden:

  • Het zal Max Vos gerustgesteld hebben dat er een Nederlander in de buurt van zijn dochter woonde.
  • Voor Selma kan het geen prettig nieuws geweest zijn dat Pauli zou vertrekken.
  • Selma zal regelmatig gedacht hebben aan haar jeugd in IJmuiden.

Door deze afstandelijkheid komt Selma weinig sympathiek op mij over: stug, stijf, afstandelijk. Volgens mij geheel ten onrechte, want in de brieven aan haar vader schemert een veel losser persoon door:

โ€˜De temperatuur is op het moment bar, die schommelt tussen de 32 en 38 graden en โ€™t is er vreselijk vochtig bij, zo vochtig dat de beddenkussens helemaal muf ruiken.โ€™
Zoโ€™n brief roept bij mij eerder een beeld op van een Joop ter Heul-achtig meisje.

Diezelfde emotieloze, beschouwende schrijfstijl zorgde ervoor dat het vrij lang duurt voordat het verhaal me echt te pakken had. Maar dat moment kwam wel! Vanaf bladzijde 178, als Selmaโ€™s familie een huiszoeking krijgt, werd het spannend en kreeg ik moeite om het boek weg te leggen. Wat een narigheid daar in China! Ik vond het bizar om te lezen wat voor sfeer er in Peking hing: een totale angstcultuur, niemand durfde hardop zijn mening te uiten, want mensen verraadden elkaar voortdurend. Niemand verzette zich ook, ondanks al het leed dat hen werd aangedaan.

Fragmenten die het boek typeren

Voordat ze iets konden zeggen, zwaaide de deur open en dromde een tiental in blauw en groen geklede mensen de woning binnen. โ€˜Wij komen een huiszoeking doen!โ€™ kondigde een van hen aan. โ€˜Wij verzamelen bewijzen voor de misdaden van Tsao Ri Chang en zijn buitenlandse vrouw.โ€™ Het waren Rode Gardisten van het Psychologisch Instituut. Greta en Dop kenden hen. De meesten waren met Chinees Nieuwjaar nog langsgekomen om hun geluk te wensen.

~

Eรฉn keer ging Yvonne bij Selma op bezoek, een schokkende ervaring […]. โ€˜Het was verschrikkelijk hoe Selma woonde. Aan zoโ€™n groezelige binnenplaats waar allemaal Chinese families zaten. Ontzรฉttend treurig. En dan te bedenken dat ze uit Hong Kong kwamen. Daar had haar man een goede baan gehad!

~

Iemand verwees Dop naar een gebouw, hij werd verwacht. Hij betrad een kamer waar een stuk of vijftien mensen bijeen waren. Zodra ze hem in het oog kregen begonnen ze met van woede vertrokken gezichten tegen hem te schreeuwen. โ€˜Jouw moeder wilde haar straf ontlopen!โ€™ โ€˜Je moeder was een verrader.โ€™ โ€˜Jij bent de zoon van een verrader.โ€™

Mijn cijfer: 8

Carolijn Visser | Selma – Aan Hitler ontsnapt, gevangene van Mao
Atlas Contact | 2016 | 978-90-450-3620-5
Genre: non-fictie, China

Wil je dit boek ook lezen? Selma is te koop bij Bol.com voor โ‚ฌ14,50

Dit boek lees ik op dit moment!

Story Brand – Donald Miller

Om je bedrijf te laten groeien, is 1 ding essentieel: je boodschap moet helder zijn. Je klanten willen precies snappen wat jouw toegevoegde waarde is. Welk probleem los je op? Waarom zal dat hun leven verbeteren? Dat moet je duidelijk kunnen vertellen. Het Story Brand-framework helpt je om die heldere boodschap te ontwikkelen. Een must-read voor copywriters en contentmarketeers!

Je koopt hem hier bij bol.com*.

*Oh ja trouwens, die linkjes naar Bol.com enzo zijn allemaal affiliate links. Dat betekent dat ik een kleine bijdrage van Bol.com, Managementboek.nl of Amazon ontvang als jij via mijn link dit boek koopt. Jij betaalt geen cent extra!

Je las een blog van mij, Annelies. (Wie?!)

Copycoach, communicatiestrateeg en liefhebber van mooie zinnen en flauwe woordgrapjes. Schrijft #tekstenwaarjeblijvanwordt, want saaie teksten zijn er al genoeg. En daar wordt geen mens รฉn geen merk beter van. Dus wil jij je teksten meer laten shinen? Stuur me een berichtje!

Claartje blij door zakelijk tekenen

Hi, ik ben Annelies

Copycoach, communicatiestrateeg en (eind)redacteur voor bedrijven die online net zo inspirerend willen zijn als in het echt, zodat ze de allerleukste klanten en sollicitanten aantrekken.

Fan van boekentips? Lees verder!

Boekentips

Boeken waar ik blij van werd in mei 2022

In mei las ik 4 boeken, en hier lees je de recensies, waaronder 'Waarom vrouwen minder werken dan mannen'. Verplichte kost, wat mij betreft! En verder: Een thuis in Afrika, Kees de Jongen en Oorlogsdochter (lezen als je fan van Downton Abbey bent!)

Boekentips

Recensie – Ik kan er nรฉt niet bij

Drie keer was ik zwanger. En drie keer maakte ik me flink zorgen of het kindje wel gezond zou zijn. Dar waren ze allemaal, gelukkig. Maar Sander Verheijen en zijn vrouw Jip hadden โ€˜pechโ€™. In Ik kan er nรฉt niet bij beschrijft hij op een prachtige manier hoe hun leven verandert als blijkt dat hun ogenschijnlijk gezonde tweelingzoons allebei een flinke handicap hebben.

Boekentips

Recensie โ€“ Het meisje dat verdween

โ€œIk word bang van de titel van jouw boek,โ€ zei mijn dochter. En terecht. Wat een horror moet het zijn, als je dochtertje zomaar verdwijnt. De dochter die je probeert te redden, maar die verraden wordt en moederziel alleen aan de naziโ€™s wordt overgedragen. Waargebeurd en afschuwelijk verhaal, maar wel een absolute aanrader om dit boek te lezen.

Boekentips

Deze boeken las ik in april

Ik deel graag over boeken waar ik blij van werd. Maar in april las ik er ook een paar met thema's als erfelijke alzheimer en kindermishandeling. Niks vrolijks aan, maar tรณch aanraders.

Boekentips

Recensie – De verwarde cavia

Ik ben fan van Paulien Cornelisse. Als ik haar zie moet ik al lachen, ze praat zo heerlijk onderkoeld. Ook haar boeken vind ik enorm grappig, en dan met name Taal is zeg maar echt mijn ding. Ik was dus ook erg benieuwd naar De verwarde cavia. De titel klonk mij wel wat bizar in de oren. Net als het plot: een cavia die op de afdeling communicatie werkt?! Lees hier of dit boek zo leuk was als ik hoopte.

Boekentips

Deze boeken las ik tijdens mijn vakantie

Vakantie is voor mij hรฉt moment om even grandioos boeken te bingen. Dat lukte dit jaar ook weer best aardig, ook al waren we met 9 man op vakantie en gingen alle avonden 'op' aan spelletjes en wijntjes drinken. Maar overdagโ€ฆ bij het zwembadโ€ฆ ja, daar genoot ik met...

Boekentips

Recensie โ€“ Kut kanker!

Veertien keer kanker krijgen en dan zรณ positief blijvenโ€ฆ Iedere keer als ik Bibian Mentel op tv zie ben ik weer totaal ondersteboven van haar mentale veerkracht. Haar โ€˜mentelityโ€™. Daar wilde ik meer van weten, en dus las ik haar boek.

Boekentips Marketing Zonnige teksten

Boeken die ik verslond in februari

Aangezien er nog ruim 300 โ€˜gewoneโ€™ leesboeken op mijn tbr-lijst staan en bijna 150 businessboeken, probeer ik mโ€™n leestempo weer wat op te voeren. In februari las ik 4 boeken. Waaronder een onwijze must-read voor contentmarketeers รฉn een boek met de allerprachtigste vervloekingen #zinnenliefde

Boekentips

Recensie – De waterdanser

Oprah Winfrey vond De waterdanser een van de beste boeken die ze ooit gelezen had. โ€˜Ik was compleet in de ban,โ€™ zei ze. Meer aanmoediging heb ik niet nodig om een boek direct te gaan lezen.

Boekentips

Recensie – Wen er maar aan

Als je keihard wil lachen, moet je dit boek van Maike Meijer lezen (je kent haar misschien wel van Toren C). Met teksten als 'zo'n honger dat ik kwijlend naar mijn flosdraad kijk of er nog iets aanhangt wat ik kan verorberen' en met tekeningen erbij die minstens zo hilarisch zijn. Lezen hoor!

Boekentips

Recensie โ€“ Mam, ik bel je zo terug

โ€œMam, ik bel je zo terugโ€. Hoe vaak heb ik dat zelf niet tegen mijn moeder gezegd? Maar in het geval van Nadine was het de laatste zin ooit die ze tegen haar moeder zei. Een paar minuten later was ze dood. Vermoord door haar ex. Ik las het boek om te lezen hoe het zover kon komen en welke impact het had op het leven van haar familie. Zeer indrukwekkend!